Miljoenen schade door felle branden bij Sikkens

Op vrijdagmorgen op 8 maart 1968 omstreeks 08.00 uur, net als iedere morgen om die tijd begint de stroom personeel binnen te komen. Er wordt geconstateerd dat er brand is, maar praktisch niemand laat zich daardoor weeerhouden aan 't werk te gaan. Minder dan een uur later moet datzelfde personeel op order van de brandweer en politie de poort weer verlaten. Een brand die onschuldig begon, dreigde uit te groeien tot een ramp.

Wat gebeurde er?

Bij het tappen in de verdunningsafdeling van de cellulosefabriek ontstaat, waarschijnlijk ten gevolge van statische electriciteit, een brandje. Onschuldig? Ogenschijnlijk wel. Maar plotseling breid de brand zich uit en staan bedrijfsbrandweer en de inmiddels gearriveerde Leidse brandweer voor een veel ernstiger situatie. Dan gaat alles verschrikkelijk snel: brand in het magazijn gerede produkten, brand in de expeditie, brand in de verdunningsafdeling, brand in het etikettenmagazijn, brand in enkele kantoorruimten van Sikkens Verkoop Nederland, het personeel moet van het terrein af, wegen naar Sikkens worden afgezet, een ramp lijkt onafwendbaar.

Het is ongeveer half een - een uur. Terwijl honderden mensen buiten de poorten, onder wie het voltallige personeel, met angst constateert, dat er steeds opnieuw enorme wolken van rook en vuur omhoog schieten, begint binnen de poorten langzaam een stemming van gematigd optimisme te groeien. Terecht. Want nog geen uur later verandert de kleur van de rook van inktzwart via donkergrijs in vuilwit; heeft de brandweer de vuurhaard gelokaliseerd; geeft de brandweercommandant het sein: 'brand meester'! De brand is verslagen.

Twee uur vrijdagmiddag: persconferentie. 20 Man van de pers, radio en tv staan in de kamer van de heer van Driel. Bijna is vergeten dat Sikkens nog steeds brand. De telefoon werkt weer, er kunnen verhalen doorgebeld worden naar de redacties.

Mensen, wat een kolossale mensen

Zoveel hoofden zoveel zinnen zegt een spreekwoord. De betrekkelijkheid werd nooit eerder duidelijker aangetoond dan tijdens de brand. Hier ging het om éénsgezindheid, om één gemeenschappelijk doel: redden wat er te redden valt. Dat er veel meer gered is dan menselijkerwijs gesproken mogelijk leek, is te danken aan de kolossale brandweerlieden, kolossaal personeel, kolossale politie, kortom kolossale mensen.

De werkelijkheid van een ideaal

Brandweerman worden. Het ideeal van heel veel jongens! Vrijdag werd duidelijk wat het betekent om brandweerman te zijn. Dat is vlak bij de vuurhaard staan, werken in verstikkende rook en verzengende hitte, urenlang lopen sjouwen met slangen of juist stil staan met een slang in je hand. Weten dat er iets kan ontploffen en proberen dat gevaar te keren. Brandweerman zijn betekent het gevaar niet schuwen en het bijna vanzelfsprekend vinden als je gewond raakt door rondvliegende brokken steen of glasscherven. Ze hebben gevochten tegen een overmacht aan vuur, en ze hebben gewonnen. Door hun vakkennis, hun moed, hun verbetenheid, hun koelbloedigheid, hun kloekmoedigheid.

Trouwe verbondenheid weerstaat elk gevaar

Dat was het motto van alles wat Sikkens was tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat was ook de sfeer tijdens de brand. Ook nu heerste diezelfde verbondenheid. Ook nu vocht de man in de overall naast de man met de hoge boord tegen overmacht. Ook nu bleek dat 'hart voor de zaak' werkelijke inhoud geeft. Ook nu was persoonlijk gevaar ondergeschikt aan gemeenschappelijk belang.

......... en dan plotseling is er naast de dreiging van het vuur de dreiging van tekort aan water. Onder andere een waterverslindend waterkanon spuit honderden kubieke meters boezemwater per minuut op het verslindende vuur. Met pikhouweel en spade, met handen en voeten doorbreken meer liefhebbers dan nodig een dam. Voor een snel opgetrommelde bulldozer blijft alleen het laatste loodje over. En dan is er weer water in overvloed.

Puin, krom getrokken ijzeren binten, ontwrichte betonnen kolommen: dat is het beeld van hoogstens 15% van de Sikkens gebouwen.
En dit is het andere beeld: een bijna ongeschonden Sikkens. Wat vuil welliswaar, wat rommelig. Maar springlevend.

Het is maandag 11 maart. Iedereen is er weer. Het werk gaat door! De produktie komt op gang en de eerste order gaat de deur al weer uit. De laboratoriummensen speuren verder. Voor de getroffen afdelingen worden noodvoorzieningen gemaakt. Wat beschadigd is, wordt zo mogelijk hersteld. De rommel wordt opgeruimd.
De draad die zaterdag is opgepakt wordt zondag en maandag doorgetrokken. Als de taak van de brandweer nog niet is geëindigd, is de periode van opbouw weer begonnen.

Tijdens de brand ..........

..... dan kan het voorkomen, dat je temidden van behelmde brandweerlieden en politiemensen en behelmde ober tegenkomt - keurig in smoking met gladde revers - die laconiek overal heen loopt waar mesne bezig zijn, een blad met koffie perfect boven zijn hoofd meebalancerend.
..... dan kan het voorkomen dat de hele directie en een complete tv staf door een politie cordon wordt tegen gehouden totdat zomaar iemand roept:" 't is in orde!", waarna iedereen zijn weg ongehinderd kan vervolgen.
..... dan kan het voorkomen dat je - bezig in het herentoilet - een conversatie begint met een heer waarvan je vermoed dat hij van de pers is ook al omdat hij iets van een fototoestel met zich meedraagt, maar die zich dan uiterst gebelgd ontpopt als een politieofficier met een parlophoon.
..... dan kan het voorkomen dat honderden mensen buiten de poorten weten dat er wordt geblust met schuim en water maar zich afvragen wat dan toch weld at zwarte blusmateriaal is totdat iemand nadenkt en vaststelt: "mijne heren, dat is blubber!"
..... dan kan het voorkomen dat een ondanks de hitte, koulijdende politieman vraagt om iets warms en zich dan op 'veilige afstand' de blaren op zijn handen brandt aan twee heetgekookte eieren.